TRỞ VỀ ĐỂ CẢM NGHIỆM TÌNH YÊU THIÊN CHÚA

TRỞ VỀ ĐỂ CẢM NGHIỆM TÌNH YÊU THIÊN CHÚA

CHÚA NHẬT TUẦN IV – MC

(Gs 5, 9a.10-12; 2 Cr 5, 17-21; Lc 15, 1-3.11-32)

Lời Chúa của Chúa Nhật IV Mùa Chay tiếp tục những gì đã được bắt đầu trong tuần trước; đó là: niềm vui khi trở về với Chúa hay đúng hơn là niềm vui sinh hoa trái tốt khi Thiên Chúa đến. Chúng ta dừng lại giây phút để hỏi chính mình: tuần sống vừa qua, tôi có sinh được hoa trái tốt nào để dâng cho Chúa khi Ngài ngự đến trong tâm hồn tôi qua Lời của Ngài và Thánh Thể không?

Trong năm phụng vụ của Giáo Hội, Chúa Nhật IV Mùa Chay diễn tả niềm vui của những người trở về với Chúa. Và nguồn gốc của niềm vui này được tìm thấy trong hình ảnh của dân Israel ở Đất Hứa: tận hưởng những “thổ sản trong xứ” trong bài đọc 1. Thánh Phaolô, trong bài đọc 2, nói đến niềm vui trở về với Thiên Chúa qua hình ảnh “thọ tạo mới” mà Chúa Giêsu mang lại cho chúng ta: “Thưa anh em, phàm ai ở trong Đức Ki-tô đều là thọ tạo mới. Cái cũ đã qua, và cái mới đã có đây rồi” (2 Cr 5, 17). Theo Thánh Phaolô, chỉ trong Đức Giêsu Kitô chúng ta mới có được niềm vui đích thật, vì chỉ qua Ngài mà chúng ta được hoà giải với Chúa Cha. Không những thế, khi đã được hoà giải với Thiên Chúa trong Đức Kitô, chúng ta trở thành những người “công bố lời hoà giải” (2 Cr 5, 19). Như vậy, chúng ta chỉ có được niềm vui trọn vẹn khi chúng ta hoà giải với Chúa và với nhau. Kinh nghiệm cuộc sống dạy chúng ta rằng: hoà giải với Chúa thì dễ hơn hoà giải với anh chị em của mình. Kinh nghiệm này được Thánh Luca trình bày trong hình ảnh của người cha và hai người con trong Tin Mừng hôm nay.

Trước đây, chúng ta gọi dụ ngôn này là dụ ngôn người con hoang đàng. Nhưng ngày nay, nó được gọi là dụ ngôn người cha nhân hậu vì nhân vật chính trong dụ ngôn không phải là người con út, người thường được xem là người con hoang đàng. Chúng ta cùng nhau phân tích ba nhân vật để xem chúng ta đang đóng vai nào trong câu chuyện đầy yêu thương của Thiên Chúa.

Người con thứ: cậu xin cha cậu phần tài sản cậu được hưởng, cậu thứ thu góp tất cả rồi trẩy đi phương xa, cậu sống phóng đãng, phung phí tài sản của mình (x. Lc 15, 12-13); khi đã ăn tiêu hết sạch, lâm cảnh túng thiếu, và đã cố gắng kiếm miếng ăn bằng cách đi ở đợ cho người khác, nhu cầu vật chất của cậu vẫn không được thoả mãn (x. Lc 15, 14-17) nên cậu trở về với gia đình đơn giản vì: “Biết bao nhiêu người làm công cho cha ta được cơm dư gạo thừa, mà ta ở đây lại chết đói!” (Lc 15, 17). Động lực chính để cậu trở về là cái ăn cái mặc, chứ không phải là tình thương của gia đình. Những chi tiết này cho chúng ta thấy: cậu con út là người đặt vật chất lên trên các mối tương quan của mình với những thành viên khác trong gia đình. Và khi nhận ra vật chất không phải là thứ mang lại hạnh phúc thật trong cuộc sống, cậu mới ý thức được tầm quan trọng của các mối tương quan trong gia đình. Điều này khuyến cáo chúng ta rằng: hạnh phúc trong gia đình không hệ tại ở vật chất, nhưng hệ tại những mối tương quan thân thiết, đầy yêu thương chúng ta có với những thành viên khác trong gia đình, vì khi chúng ta “xa cơ lỡ vận”, tiền của sẽ bỏ chúng ta ra đi, chỉ có những người thân trong gia đình luôn ở bên chúng ta. Đừng chờ đến khi mất người thân và khi gia đình tan vỡ mới nhận ra rằng vật chất không phải là tất cả, không phải là thứ mang lại hạnh phúc cho gia đình, nhưng là tình yêu, sự cảm thông và tha thứ mà mỗi thành viên dành cho nhau. Hành trình trở về của người con thứ cũng chính là hành trình trở về với Thiên Chúa của mỗi người chúng ta. Trong hành trình trở về này, chúng ta luôn phải ý thức rằng: khi rơi vào “vực sâu” của tội lỗi, của cuộc sống xa Thiên Chúa, không ai và không có gì có thể làm chúng ta trở về ngoại trừ ý thức được việc chúng ta được Thiên Chúa yêu cách tuyệt đối và vô điều kiện.

Người con trưởng: cậu đại diện cho những người “bằng mặt chứ không bằng lòng”. Tương quan của cậu với người cha và người em chỉ mang tính “pháp lý” chứ không mang tính ruột thịt. Thánh Luca chỉ ra điều này trong những chi tiết sau: cậu ở trong nhà, nhưng với thái độ của một người “đầy tớ” chứ không phải là của một người con: “Cha coi, đã bao nhiêu năm trời con hầu hạ cha, và chẳng khi nào trái lệnh, thế mà chưa bao giờ cha cho lấy được một con dê con để con ăn mừng với bạn bè” (Lc 15, 29); cậu phủ nhận em của mình: “Còn thằng con của cha đó, sau khi đã nuốt hết của cải của cha với bọn điếm, nay trở về, thì cha lại giết bê béo ăn mừng!” (Lc 15, 30). Nơi người con trưởng, chúng ta nhận ra điều chúng ta thường gọi là: “giận quá mất khôn”. Thật vậy, vì giận dữ, cậu đã làm tổn hại và từ chối các mối tương quan trong gia đình. Nhưng chúng ta tự hỏi, điều gì làm cho người con trưởng tức giận? Thánh Luca cho chúng ta thấy lý do chính là lòng tốt của người cha dành cho người em: “‘em cậu đã về, và cha cậu đã làm thịt con bê béo, vì gặp lại cậu ấy mạnh khoẻ’. Người anh cả liền nổi giận và không chịu vào nhà” (Lc 15, 27-28). Chúng ta thấy nơi người con trưởng hình ảnh của mỗi người chúng ta là những người đôi khi đặt của cải lên trên tình thân trong gia đình. Nhiều lần trong cuộc sống, chúng ta cũng hành xử như người con trưởng. Chúng ta xem vật chất quan trọng hơn nhân phẩm của người thân trong gia đình. Hệ quả là khi những giá trị vật chất của chúng ta bị đe doạ, chúng ta tỏ thái độ giận dữ và từ chối vào tham dự bàn tiệc để nhận lại người thân “đã mất” và “đã chết”. Hãy tránh thái độ giận dữ trong gia đình vì nó sẽ giết chết dần các mối tương quan trong gia đình.

Trước khi phân tích hình ảnh người cha, điều làm chúng ta ngạc nhiên ở hai người con là việc người con thứ cuối cùng là nhân vật chính của bữa tiệc; còn người con trưởng là người được mời hay “năn nỉ” vào dự tiệc. Người con thứ bây giờ ở trong nhà, còn người con trưởng thì ở ngoài. Cuối cùng, ai là người con hoang đàng? Người con thứ hay người con trưởng? Đây là câu hỏi cho mỗi người chúng ta. Nhiều khi chúng ta cũng nghĩ tôi thánh thiện và tôi đang ở trong nhà Chúa, còn người anh chị em của chúng ta tội lỗi nên họ sẽ bị ở ngoài. Hãy cẩn thận! Có thể chúng ta đang ở ngoài và anh chị em của chúng ta đang ở trong và dự tiệc với Thiên Chúa.

Người cha: ông là hình ảnh lý tưởng cho các bậc làm cha làm mẹ. Chúng ta có thể học từ người cha những đức tính cần thiết cho các mối tương quan trong gia đình sau: (1) ông luôn đặt các tương quan trong gia đình lên vị trí quan trọng nhất. Điều này được diễn tả trong hành động sẵn sàng chia gia tài cho con thứ mà không tỏ thái độ khó chịu hoặc tra hỏi; khi người con thứ ra đi, mỗi ngày ông vẫn đứng chờ và mong cậu trở về; khi người con thứ trở về, ông không nổi giận và không quan tâm gì về những của cải người con thứ đã phung phí mà chỉ quan tâm đến nhân phẩm của người con; (2) ông luôn trung thành với ơn gọi làm cha của mình và với tình yêu của mình dành cho các con. Nói cách khác, dù hai người con có nhìn ông thế nào, ông vẫn luôn xem chúng là con của ông; (3) ông luôn bên cạnh các con dù chúng ở bên trong hoặc bên ngoài gia đình. Nói đúng hơn, ông luôn bên cạnh các con khi chúng mắc lỗi lầm. Chúng ta thấy ông ở ngoài để chờ người con thứ, người đi hoang đàng; và khi cậu trở về, thì ông lại ra ngoài với người con trưởng đang giận dữ để thuyết phục cậu vào ngồi chung bàn tiệc với em của mình. Hình ảnh này là hình ảnh của Thiên Chúa giàu lòng xót thương: Ngài luôn yêu và chờ đợi chúng ta dù chúng ta có đi xa tình yêu của Ngài.

Như chúng ta đã nói ở trên: trở về với Chúa thì dễ hơn trở về với anh chị em của mình. Chi tiết này được phản chiếu trong hình ảnh của người con trưởng. Bài Tin Mừng hôm nay kết lửng với việc người cha cố gắng thuyết phục người con trưởng vào nhà và đón nhận em của mình trở về: “Con à, lúc nào con cũng ở với cha, tất cả những gì của cha đều là của con. Nhưng chúng ta phải ăn mừng, phải vui vẻ, vì em con đây đã chết mà nay lại sống, đã mất mà nay lại tìm thấy” (Lc 15, 31-32). Thánh Luca không cho chúng ta biết cuối cùng người con trưởng có vào để nhận lại người em của mình hay không. Thánh Luca có lý do khi kết như thế vì ngài muốn chúng ta là người viết đoạn kết cho câu chuyện này. Cụ thể là chúng ta đặt mình vào trong vị trí của người con trưởng và tự hỏi chính mình: liệu tôi có vào không? Nếu Chúa muốn chúng ta ngay bây giờ đón nhận một người anh chị em mà chúng ta thù ghét, liệu chúng ta có làm điều đó không?

Hoa Ven Đường