Cuộc đời có đủ mùi vị

Có vào bếp hay có thưởng thức món ăn chúng ta mới cảm nhận được các vị của nó. Chua, ngọt, mặn, đắng, cay chính là ngũ vị của cuộc đời, tạo hóa đã ban cho một vị giác tuyệt đối nhạy cảm để nếm đủ những biến ảo của mọi món ăn ngon trên đời. Mỗi một món ăn dù có phong phú bao nhiêu thì cũng chỉ với năm vị chua, cay, mặn, ngọt, đắng mà thôi. Những món ăn giúp cho con người sự nhận thức và cảm nhận từ trong tâm tưởng, ngũ vị ấy cũng chính là những cảm thức mà chúng ta phải trải qua khi bước đi trên đường đời. Làm sao cân bằng các vị này trong món ăn hàng ngày, để có một cơ thể khỏe mạnh là điều không dễ chút nào? Người ta nghiên cứu ra luật “tương sinh, tương khắc” để đảm bảo các cơ quan của cơ thể hoạt động tốt. Chẳng như vị đắng đi vào tim, nhưng đắng quá sẽ hại phổi. Mặn đi vào thận nhưng mặn quá sẽ ảnh hưởng đến tim… Nếu trong khi nấu ăn chúng ta chỉ dùng một trong các vị ngọt, cay, mặn để nấu ăn thì không thể tạo ra được món ăn ngon, chỉ sử dụng một màu sắc thì không thể vẽ nên một bức tranh nghệ thuật giá trị, hay chỉ sử dụng một tông không thể viết được bản nhạc đặc sắc. Vạn vật quanh ta đa hình, đa dạng gắn kết với nhau hình thành nên một thế giới tươi đẹp. Tương tự cuộc đời ta cũng thế có đủ mùi vị : cay, đắng , ngọt, bùi kể cả mặn, ngọt, chua, cay nữa. Nhưng vị đắng cay thì khi lao vào cuộc sống, thì sẽ có nhiều hơn mà chẳng ai muốn. Sao cho cân bằng các vị để cuộc đời đi theo đúng nghĩa của nó. Cuộc đời của mỗi người sẽ có ba vị là vị cay, vị đắng và vị ngọt. Cay thường đi với đau, đắng thì đi với khổ, còn ngọt sánh đôi cùng hạnh phúc. Nhưng không ít người lại “cười ra nước mắt”, hay vị đắng xen lẫn ngọt ngào. Cuộc đời đa cảnh diễn ra mà người ta chỉ biết gọi tên “trớ trêu”. Có người nhận định rằng cuộc đời ngọt ngào khi có gia đình và người yêu thương bên cạnh. Nhưng có người lại cho rằng sống trên mảnh đất quê hương nơi chôn rau cắt rốn thì không còn gì bằng. Vị ngọt của cuộc đời là trải nghiệm cuộc sống xung quanh, trải lòng, với những yêu thương chân thành trong cuộc sống hàng ngày.

Có lẽ rằng, thuở thơ ấu đến những năm mười mấy hai mươi tuổi, thứ chúng ta nếm trải đa phần đều là sự ngọt ngào, thỉnh thoảng có chút chua chua khi dỗi hờn vu vơ, chút mặn của nước mắt khi bị quở trách, chút cay cú khi đánh đáo với đám bạn bị thua chẳng hạn. Thế nhưng trong cái thuở non thơ ấy chúng ta chưa từng bao giờ thật sự nếm trải được vị “đắng” của cuộc đời, thứ mà sau này khi đã rời xa vòng tay cha mẹ, gia đình thực sự bước vào xã hội, bị buộc phải trưởng thành, thì chút khổ sở khi bé, chẳng thấm vào đâu so với những thứ đắng chát mà cuộc đời và những con người xa lạ ban tặng.

Vị “đắng” là một cảm nhận vị giác chưa bao giờ dễ chịu, thú thực rằng đối với bản thân tôi những vị chua của chanh, vị cay của ớt, vị mặn của muối đều tuyệt vời hơn rất nhiều so với vị đắng của mướp đắng. Đó là một thứ vị khó tả, mà ăn phải người ta vẫn không thể thốt lên rằng “chua quá”, “mặn quá” hay “cay quá” một cách sửng sốt, thay vào đó người ta vẫn thường im lặng, cố nuốt qua cổ họng trong im lặng. Tôi vẫn thực khó hiểu khi người ta lại có thái độ đó với cái vị khủng khiếp như vậy. Con người từ xưa đến nay vẫn không mấy ưa vị đắng, trừ một số thích ăn mướp đắng chỉ vì nghe nói nó có lợi cho sức khỏe thì không bàn đến. Còn lại chẳng ai ưa một ly cà phê không đường, không sữa với cái vị đắng hơi gắt, thêm chút chát của cafein và những ai uống cà phê không đường ấy, họ thường nói vui rằng để cho biết vị đắng của cuộc đời, chứ thú thực không phải vì họ thích thật. Thế nên từ thuở ban sơ đến nay con người vẫn luôn thích vị ngọt, thích những cái ngọt ngào dễ nuốt để hưởng thụ, và luôn e dè, nhọc nhằn với cái đắng. Trong cuộc đời cũng vậy, tôi tạm không xét đến vị chua, cay, mặn mà chỉ lấy vị ngọt để biểu trưng cho những gì suôn sẻ, thuận lợi, những hạnh phúc vui vẻ trong cuộc sống, còn đắng chính là một hình tượng ẩn dụ đầy thâm ý cho muôn vàn khó khăn trắc trở, cho những vấp ngã của con người trong quá trình trưởng thành. Để trưởng thành, người ta thường phải học cách rời bỏ những vị ngọt của cuộc sống, rời bỏ vòng tay ấm áp của cha mẹ, để bươn chải với đời, tập cách quen với những nỗi buồn, những vất vả, những đắng chát mà bản thân chúng ta phải tự gánh lấy một cách thầm lặng. Nhưng bạn có biết không, chí ít những đứa trẻ như chúng ta thật may mắn khi dẫu có bước ra cuộc đời thì vẫn còn gia đình làm điểm tựa, còn đại bàng thì không, ngay từ khi chúng mọc đủ lông, đủ cánh mẹ của chúng đã đá chúng từ tổ cao xuống, bắt chúng phải học cách bay và tự lập. Đại bàng chỉ có hai sự lựa chọn, một là bay hoặc hai là chết. Có thể nói rằng ngay từ khi chúng chưa có sự chuẩn bị gì, cái đắng đã ập tới một cách đường đột và bất ngờ, thế nhưng cũng chính vì vậy mà chúng đã trở thành bá chủ của trời xanh, thứ mà nhiều loài khác phải e dè sợ sệt. Có thể nói rằng trải qua cay đắng càng mạnh mẽ thì lại càng trở nên cường đại.

Cay đắng nếm trải qua từng con sóng thời gian của cuộc đời, đó là lúc vấp ngã không ai nâng. Bởi nắng, bởi gió, bởi mưa làm tình người phai nhạt, mà tình người phai nhạt là vị đắng chát nhất được nếm trong đời. Nhưng cuộc đời nếm qua vị đắng ta sẽ lớn khôn hơn từng ngày. Mà có bao cuộc đời của mỗi người chỉ có nếm một vị đâu. Phải có đắng, có cay, có ngọt… Cuộc sống muôn vị, cay đắng ngọt bùi, không có nỗi buồn thì chẳng có niềm vui.  Không có ai nếm vị ngọt cả đời, phải trải qua chua – cay – đắng – nhạt mới biết trân quý thành công.

Con người ta thích vị ngọt và phấn đấu, nỗ lực không ngừng để có được vị ngọt của hạnh phúc, bình an trong cuộc đời, thế nhưng trước khi có được những thứ mà chúng ta muốn, chúng ta thường phải đánh đổi rất nhiều thứ. Vị ngọt của 20 năm đầu là do cha mẹ đánh đổi mà có, còn vị ngọt trong suốt những năm tháng sau này chúng ta phải tự học hỏi, tự phấn đấu mà tìm lấy. Trong qúa trình ấy, con người ta đã biết bao lần nếm trải những đắng chát khổ cực, nhưng chỉ có thấm thía những vất vả khó khăn của những ngày mưa thì người ta lại thêm yêu những ngày nắng đẹp. những ngọt ngào, hạnh phúc sau này mới lại thêm bền vững và quý giá. Để trưởng thành cuộc đời luôn bắt con người phải trả giá, phải đón nhận đắng cay làm bàn đạp, làm bước tiến, sau đó mới lại cho chúng ta những ngày khổ tận cam lai. Sự đánh đổi ấy, hàng triệu năm nay nhân loại đều đã trải qua, và chấp nhận nó như là một phần của cuộc sống, của quá trình tiến hóa và phát triển. Là một con người hiện đại, chúng ta cũng không nên từ chối hay sợ hãy những khó khăn, gian khổ, mà hãy cho rằng đó là những bài tập, thử thách mà tạo hóa ban tặng, để khiến cuộc đời của chúng ta thêm phong phú và tươi đẹp hơn. Đừng sợ vị đắng theo bám cuộc đời chúng ta, tin tôi đi cho đến ngày nếm quả ngọt, bạn sẽ chẳng nghĩ tới cái đắng của xưa cũ, cái duy nhất còn đọng lại ấy là hoài niệm, là vị ngọt trong đắng. Nó lại tựa như thưởng thức một ly trà, đó là cả một nghệ thuật, kẻ kém thì chỉ thấy trà đắng chát, chẳng có gì thú vị, nhưng người sành lại biết rõ đằng sau vị đắng của trà là vị ngọt tuyệt diệu, ngọt ẩn mình trong vị đắng, trà lúc ấy thơm hơn, thấm hơn biết bao. Thế nên đừng ngại ngần nếm chút thức đắng của đời, để đời bớt tẻ nhạt và để mình thêm mạnh mẽ, phi thường hơn. Giống như bản thân tôi, dù thích ăn ngọt, nhưng cũng có lúc thò đữa vào gắp lấy một miếng mướp đắng của mẹ, hay nhấp thử ly cà phê đen của bố. Dẫu rằng không ngon, nhưng nó mang lại cho chúng ta những trải nghiệm để không bị bỡ ngỡ với đời.

Trong cuộc sống của chúng ta cũng vậy có mấy ai là suôn sẻ cả đâu. Dù chọn con đường nào đi chăng nữa. Ai cũng có những vấp ngã thử thách, đớn đau. Dẫu là mặn, ngọt, đắng, cay, hay chua chát thì cũng đều là tuyệt vị của thế gian, đừng sợ hãi hay ghét bỏ mà thôi đi một cơ hội được trải nghiệm bạn nhé. Bạn sợ vị đắng, nhưng chính vị đắng ấy của cuộc đời lại là đòn bẩy, động lực, là người thầy dạy tài tình và kiên nhẫn nhất, theo gót ta cả cuộc đời. Cho nên sống ở đâu chúng ta cũng nên sống tròn đầy sự lựa chọn của mình. Dẫu có lúc ta cảm thấy tàn nhẫn và quệt quệ, nhưng quả thật chẳng có sự trưởng thành, sự thành công nào không nhuốm màu của đắng chát. Hãy sống chân thành, tin tưởng phó thác rồi mọi sự rồi cũng tốt đẹp.

Joy Lê